Title Image

Serdecznik pospolity

serdecznik pospolity labofarm
Serdecznik pospolity

Leonurus cardiaca – Serdecznik pospolity, lwie serce, lwi ogon, gęsia stopa
Lamiaceae, dawniej Labiatae – Jasnotowate, dawniej Wargowe

Surowiec stanowi ziele serdecznika (górne części pędów) – Leonuri herba, zebrane w okresie kwitnienia i wysuszone w warunkach naturalnych (w cieniu i przewiewie) lub w suszarniach w temp. do 35 °C.

Serdecznik pospolity wygląd i pochodzenie:

Bylina występująca w umiarkowanych strefach Azji, Europie i Azji Mniejszej, Ameryce Pn.; w Polsce pospolity na całym niżu i pogórzu, przeważnie na stanowiskach suchych i nasłonecznionych, niekiedy uprawiana. Wymaga gleby żyznej, ciepłej, średniozwięzłej przepuszczalnej i bogatej w próchnicę. Rozmnażana z nasion. Roślina o niemiłym zapachu, pokryta miękkimi włoskami, co powoduje jej srebrzystoszare zabarwienie. Łodyga wysokości od 30 do 150 cm, wzniesiona, rozgałęziona, bruzdkowata, 4-kanciasta, gruba. Liście wcinano ząbkowane, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jaśniejsze. Kwiaty w kątach górnych liści, kielich ząbkowaty, korona zrosłopłatkowa, dwuwargowa, różowolila z silnie owłosioną górną wargą, warga dolna zwisająca. Kwitnie VI-IX. Roślina miododajna.

Serdecznik pospolity działanie i zastosowanie:

Surowiec zawiera: irydoidy (ajugozyd, zwany również leonurydem, ajugol, reptozyd i galirydozyd); kawolidy (m.in. 4-0-rutozyd kwasu kawowego), fenylopropanoidy (werbaskozyd, lewandulifoliozyd, leonozyd A i B ), flawonoidy pochodne kwercetyny, kemferolu i apigeniny; związki diterpenowe (m.in. leokardyna), triterpenowe (kwas ursolowy i oleanolowy); glikozydy bufadienolidowe (nasercowe), których obecność jest dyskusyjna; związki azotowe (cholinę) i protoalkaloidy, ponadto ślady olejku, niewielką ilość garbników, sitosterole, kwasy organiczne i sole mineralne (w tym do 11% soli potasu).

Ziele serdecznika działa łagodnie uspokajająco, przeciwskurczowo w obrębie przewodu pokarmowego i macicy, obniża ciśnienie krwi, wpływa regulująco i modyfikująco na czynność układu przewodzącego serca. Ponadto łagodzi kołatania serca i arytmię oraz wzmacnia mięsień sercowy.

Ziele serdecznika i preparaty z niego stosowane są najczęściej w chorobach układu nerwowego (np. nadmierna pobudliwość nerwowa), w nerwicach sercowo-naczyniowych, we wczesnym etapie choroby wieńcowej, a także pomocniczo w pierwszym stadium choroby nadciśnieniowej i w kuracjach bezsenności. Często jest stosowane jako lek rozkurczowy w zaburzeniach przewodu pokarmowego (bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia trawienia, biegunki) i przy bolesnym miesiączkowaniu.

Serdecznik posiada również właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, ściągające i przeciwbiegunkowe.
Ze względu na działanie przeciwzapalne, zaleca się roztwory w postaci okładów i przemywań przy trudno gojących się ranach i oparzeniach.
Medycyna ludowa jako lek o wiele skuteczniejszy od naparu i nalewki zaleca świeży sok wyciśnięty z młodziutkich kwitnących wierzchołków pędów.

Produkty lecznicze wyprodukowane z serdecznika charakteryzują się gorzkim smakiem i być może dla tego przegrywają w konkurencji z preparatami kozłka.

en_GBEN