Title Image

Mniszek lekarski

mniszek lekarski labofarm
Mniszek lekarski

Taraxacum officinalis i– Mniszek lekarki, mniszek pospolity, dmuchawiec
Asteraceae,
dawniej Compositae – Astrowate, dawniej Złożone

Surowiec stanowi korzeń mniszka – Taraxaci radix, korzeń mniszka z zielem – Taraxaci radix cum herba oraz liść mniszka – Taraxaci folium. Korzeń zbiera się późną jesienią i po oczyszczeniu suszy w warunkach naturalnych (w cieniu i przewiewie) lub w suszarniach do 30 °C. Liście oraz ziele z korzeniami zbiera się przed kwitnieniem rośliny i po oczyszczeniu korzeni suszy się w całości lub pocięte, w tych samych warunkach.

Mniszek lekarski wygląd i pochodzenie:

Roślina występująca powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego Europy, Azji i Ameryki Pn., w Polsce pospolity chwast na trawnikach, łąkach, poboczach dróg oraz ugorach. Roślina zawiera biały sok mleczny. Korzeń gruby, palowy, słabo rozgałęziony. Pędy kwiatowe wysokie do 50 cm, dęte, bezlistne, wzniesione lub dźwigające się. Liście tylko odziomkowe, lancetowate, głęboko wcięte, dł. do 15 cm. Kwiaty żółte języczkowate, osadzone na płaskim dnie kwiatostanu. Kwitnie IV-IX. Roślina miododajna.

Mniszek lekarski działanie i zastosowanie:

Korzeń zawiera: gorzkie związki seskwieterpenowe (glikozyd kwasu taraksynowego oraz taraksadiolu), triterpeny (beta-amyrynę, taraksasterol, tarakasakozyd), inulinę, fitosterole, sole potasu.
W soku mlecznym świeżego korzenia występują: politerpeny, żywice i związki gorzkie, niedokładnie poznane.

Liść mniszka oprócz związków triterpenowych zawiera flawonoidy pochodne apigeniny i luteoliny, fenolokwasy (kwas kawowy), karotenoidy, związki potasu, magnezu i krzemu; młode liście zawierają witaminę C oraz witaminy z grupy B.

Korzeń mniszka i jego przetwory działają żółciopędnie i żółciotwórczo, korzystnie wpływają na wątrobę (m.in. przy marskości), na jelita cienkie i okrężnicę. Usuwają nadmiar cholesterolu i trójglicerydów, a także zapobiegają powstawaniu kamieni żółciowych. Ponadto eliminują nadmiar wody z organizmu i uczucie opuchnięcia, oczyszczają krew ze złogów i pozostałości po zatruciach, stymulują usuwanie toksyn powstających w procesach metabolicznych (np. w czasie odchudzania).

Mniszek lekarski poprawia trawienie, zmniejsza wchłanianie tłuszczu przez organizm; ma działanie wiążące tłuszcz z pożywienia i ułatwiające jego spalanie. Napary z korzenia mniszka z zielem oraz liści działają moczopędnie, a także pobudzająco na apetyt; pomagają w oczyszczeniu organizmu z toksyn oraz związków azotowych. Ze względu na dużą zawartość inuliny zarówno korzenie, jak i liście mniszka mogą być stosowane w mieszankach dla diabetyków, gdyż obniżają poziom glukozy we krwi, zwłaszcza w początkowym okresie cukrzycy.

Korzeń mniszka jest składnikiem ziół o działaniu żółciopędnym, przeciwcukrzycowym, przeczyszczającym, poprawiającym przemianę materii, stosowanych w nieżytach dróg oddechowych.

Kwiat mniszka w postaci naparu lub syropu może być stosowany w przewlekłych nieżytach górnych dróg oddechowych. Sok ze świeżego korzenia stosowany jest w niestrawności, niedomodze wątroby i pęcherzyka, pomocniczo w niewydolności nerek. Polisacharydy wyizolowane z kwiatów mniszka mają działanie immunomodulujące. Sok mleczny ze świeżego ziela hamuje wzrost kurzajek i brodawek, a młode liście często są stosowane w kuracjach wiosennych.

Ponadto mniszek lekarski wpływa tonizująco na skórę i działa na dermatozy wątrobowe (ciemne plamy na twarzy, rękach), choroby skórne (opryszczka, łuszczyca, łupież, egzema, trądzik, czyraki, grzybice), hemoroidy, a także na paradontozę, reumatyzm, gościec, dnę. Ma zastosowanie w chorobach układu krwiotwórczego.

Na wiosnę liście i korzeń mniszka lekarskiego produkują substancję wykorzystywaną w leczeniu nadciśnienia tętniczego i osłabienia serca. Znany dziennik Planta Medica opublikował wyniki badań w 1974 potwierdzające korzystne, moczopędne działania mniszka lekarskiego, a niemieckie badania z 1959 roku potwierdziły oczyszczające działanie na tkanki wątroby i na stymulację produkcji żółci.

en_GBEN