Macierzanka piaskowa

Thymus serpyllum – Macierzanka piaskowa, Cząber leśny, Tymianek wąskolistny

Labiatae – Jasnotowate

W lecznictwie stosowane są: ziele macierzanki Herba Serpylli, zebrane w okresie kwitnienia jesienią i wysuszone w warunkach naturalnych lub suszarniach w temperaturze 35°C oraz olejek macierzankowy – Serpylli oleum. Olejek otrzymywany jest z ziela przez destylację z parą wodną.

Macierzanka piaskowa wygląd i pochodzenie:

Macierzanka piaskowa występuje w Europie i na Syberii; w Polsce jest pospolita na całym niżu, a w lasach sosnowych, na suchych polanach, stanowiskach piaszczystych. Tworzy gęste i bardzo zwarte darnie o wysokości 10–30 cm. Po roztarciu pędów wydziela się charakterystyczny, przyjemny zapach. Łodyga płożąca lub podnosząca się, zdrewniała u nasady, okrągława lub słabo kanciasta, dookolnie owłosiona. Łodygi mają zdolność zakorzeniania się. Liście drobne, równowąsko lancetowate, jajowatopodługowate, nieco skórzaste, mają długość 3–4 razy większą od szerokości i orzęsione brzegi. Boczne nerwy liści są dość grube i nie tworzą wyraźnego nerwu brzeżnego. Kwiaty dwupostaciowe – na jednych osobnikach mniejsze, o słupku z długą szyjką i krótkich pręcikach, na innych – większe, o dłuższych pręcikach. Kwiatostan główkowaty, na końcach pędów. W jednej główce 3–6 różowoliliowych kwiatów (czasami trafiają się kwiaty białe). Mają dwuwargowy kielich; dolna warga z szydlastolancetowatymi ząbkami, górna z 3 trójkątnymi ząbkami. Korona o długości 6–7 mm wyraźnie dwuwargowa, przy czym górna warga jest wyraźnie 2-ząbkowa, dolna wyraźnie 3-ząbkowa. Owoc to drobne orzeszki

Macierzanka piaskowa działanie i zastosowanie:

Ziele zawiera: do 0,6 % olejku (gł. Składniki – fenole: tymol i karwakrol oraz terpeny i ich pochodne) , flawonoidy, ok. 7% garbników i związki goryczkowe.

Olejek działa wykrztuśnie; zawarte w nim fenole mają właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze, działanie wzmagają garbniki.

Wyciągi wodne z ziela (przygotowane na zimno) obniżają poziom hormonów tarczycy. Napary z ziela stosowane są jako lek wykrztuśny, odkażający górne drogi oddechowe, do płukania jamy ustnej i gardła, przy paradontozie; zalecane są w nieżycie żołądka i jelit, przy nadmiernej fermentacji, wzdęciach (działanie wiatropędne). W przypadku układu oddechowego, wywar z ziela macierzanki jest pomocny przede wszystkim w pobudzaniu rzęsek płuc do bardziej intensywnej pracy. Macierzanka ma również działanie wykrztuśne. Pomocna jest na przykład w oczyszczaniu płuc z osadów oraz ze złogów wynikających z palenia papierosów. Roślina ta ma również działanie antybakteryjne i w znaczący sposób ogranicza przyrost bakterii w układnie oddechowym. Idealna jest dla osób palących i cierpiących na nieżyt oskrzeli. W przypadku problemów z płucami i układem oddechowym, macierzankę można stosować jako produkt wspomagający leczenie.

Macierzankę warto stosować również w przypadku problemów z układem trawiennym. Podobnie jak w przypadku układu oddechowego, wykazuje ona działania antybakteryjne. Oddziałuje na cały układ trawienny – od jamy ustnej po jelito grube. Macierzanka działa na układ trawienny, pobudzając wydzielanie soków trawiennych. W przypadku problemów trawiennych można ją stosować praktycznie zawsze, ponieważ właściwie nie ma przeciwwskazań do stosowana tego ziela. Idealna jest również w przypadku niedokwasoty i związanych z nią problemów.

Ziele macierzanki można stosować również zewnętrznie, bardzo dobre działanie wykazuje choćby w przypadku ran i problemów skórnych – przyspiesza gojenie i ogranicza ryzyko powstania powikłań. Na uwagę zasługuje równie inne zastosowanie ziela macierzanki – sprawdza się przypadku problemów z miesiączkowaniem i bólów głowy. Można ją stosować nawet w przypadku nawracających migren.

Olejek macierzankowy stosowany jest kąpielach jako środek pomocniczy w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych. Gorące okłady z ziela stosowane są w bólach reumatycznych. Macierzanka wzmacnia również system nerwowy – używana jest do kąpieli dla rekonwalescentów, chorych dzieci i osób starszych.

Macierzanka stosowana jest również jako przyprawa, olejek używany jest przemyśle perfumeryjnym i mydlarskim.