Glycyrrhiza glabra, syn. Liquiritia officinalis – Lukrecja gładka, „słodkie drzewo”
Fabaceae, dawniej Papilionaceae – Bobowate, dawniej Motylkowate
Surowcem leczniczym są korzeń oraz rozłogi – Glycyrrhizae radix, zbierane jesienią i wczesną wiosną, a także zagęszczony wyciąg wodny ze świeżych korzeni i rozłogów –Glycyrrhizae succus. Usuniecie zewnętrznej kory z korzeni pozwala na pozbycie się gorzkiego smaku.
Lukrecja gładka wygląd i pochodzenie:
Lukrecja występuje w południowej Europie i Azji Mniejszej, głównymi jej dostawcami, szczególnie korzeni są Rosja i Turcja. W Polsce uprawiana rzadko. System korzeniowy silnie rozwinięty, zwłaszcza podziemne rozłogi, zdrewniały, sięgający głęboko. Łodyga wys. do 1,3 metra. Liście nieparzystopierzaste, skórzaste, lśniące, ciemnozielone. Kwiaty zebrane w długie grona koloru fioletowego, a czasami białego, zebrane w wyprostowane grona. Roślina rozmnaża się z rozłogów, a nie z nasion. Kwitnie VI-VII. Owocem gładki, skórzasty, niepękający strąk.
Lukrecja gładka działanie i zastosowanie:
Korzeń lukrecji zawiera saponiny trójterpenowe (3-15% mi. in. glicyryzynę, ponadto kwas glabrykowy, kwas likwirycjowy), liczne flaowonoidy, hydroksykumaryny, fitosteroel, węglowodany, aminokwasy, betainę, cholinę, ok. 0,05% olejku (gł. składniki: kwas heksanowy, anetol, estragol, eugenol), żywice i sole mineralne.
Zastosowanie lukrecji gładkiej:
– Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, jednakże coraz rzadziej ze względu na adrenokortykotropowe działanie glicyryzyny;
Składniki lukrecji, głównie saponiny ochraniają wątrobę przed marskością i stłuszczeniem, a także toksycznym wpływem węglowodorów i metali ciężkich, obniżają stężenie diglicerydów, zapobiegają powstawaniu nadtlenków i wolnych rodników, przyśpieszają usuwanie wolnych rodników z ustroju.
– Przeciwzapalne na błony śluzowe żołądka i jelit;
– Estrogenne, gdyż reguluje wypróżnienia, ochrania śluzówkę przewodu pokarmowego.
– Przyspiesza proces gojenia w przypadku owrzodzeń przewodu pokarmowego;
– Osłabiona odporność immunologiczna;
Lukrecja hamuje reakcje autoagresji, dlatego można ją z powodzeniem stosować w terapii chorób autoimmunologicznych, np. łuszczycy.
– Przewlekłe stany zapalne gardła, krtani i oskrzeli
Lukrecja wykazuje działanie rozkurczające i wykrztuśne, pobudzające czynność wydzielniczą błon śluzowych górnych dróg oddechowych.
– Zapalenie dziąseł i migdałków;
– Przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne
– Działa na drogi moczowe i ściany naczyń krwionośnych,
– Hamuje uwalnianie histaminy z uszkodzonych tkanek i jest czynnikiem przeciwalergicznym,
Wyciągi z lukrecji mają duże zastosowanie w leczeniu tych dermatoz, które wymagają przewlekłego ogólnego leczenia sterydami np.: pęcherzyce, przewlekły uogólniony wyprysk, liszaj rumieniowaty układowy, zapalenie złuszczające skóry (erytrodermia). Umożliwiają one obniżenie dawek dobowych sterydów oraz w pewnym zakresie zapobieganie lub usuwanie powikłań po ich stosowaniu. Zalecane więc jest po wstępnym rozpoczęciu leczenia sterydami i osiągnięciu poprawy klinicznej podawanie co drugi dzień zamiast określonej optymalnej dawki sterydów – lukrecji.
Lukrecja jest stosowana również jako zdrowy środek słodzący dla złagodzenia nieprzyjemnego smaku preparatów leczniczych.
Większe dawki przetworów z lukrecji przyjmowane przez dłuższy okres powodują objawy niekorzystne, jak hamowanie wydalania wody, jonów sodu i chloru oraz ucieczkę z ustroju jonów potasu. Pojawiają się obrzęki w wyniku zmniejszonego wydalania moczu, a więc objawy podobne do wywoływanych przez hormony kory nadnerczy, zwane pseudoaldosteronizmem; niekiedy także zawroty głowy i hipokalemia.
EN