Origanum vulgare – Lebiodka pospolita, Oregano
Labiatae – Wargowe
Surowcem jest ziele lebiodki – Herba Origani oraz olejek – Origani oleum. Ziele zbiera się w początkach kwitnienia (ścina ulistnione i kwitnące wierzchołki pędów) i suszy w warunkach naturalnych. Olejek otrzymuje się z suszonego lub świeżego ziela przez destylację z parą wodną.
Lebiodka pospolita wygląd i pochodzenie:
Jest to bylina o pełzającym cienkim kłączu z rozłogami. Łodyga wzniesiona lub w dole podnosząca się, o wysokości 20-80 cm, miękko owłosiona, często purpurowo nabiegła, w dole z krótkopędami w kątach liści, w górze z kwitnącymi gałązkami. Liście od szerokojajowatych do eliptycznie lancetowatych, o krótkim ogonku. Blaszka liściowa płytko odlegle ząbkowana lub prawie całobrzega, brzegiem orzęsiona, spodem na nerwach nieco owłosiona. Kwiaty zebrane na szczytach pędów w wielokwiatową wiechę, przysadki i podkwiatki przeważnie brudno-purpurowo-fioletowe, dłuższe od kielicha. Kielich rurkowaty, w gardzieli owłosiony, o 5 ząbkach, korona różowa lub różowolila, dwułatkowa, dolna trójłatkowa. Jedne okazy tworzą tylko kwiaty obupłciowe, większe, o wystających pręcikach i szyjce słupka, inne tylko kwiaty żeńskie, mniejsze, o wystającej szyjce. Pręciki 4, dwusilne, o pylnikach od nasady rozchylonych. Owocem jest rozłupka jajowata, gładka. Roślina gruczołowo owłosiona, intensywnie pachnąca.
Lebiodka pospolita kwitnie od lipca do września (czasem wcześniej). Występuje w widnych lasach, zaroślach, na skraju lasu, suchych wzgórzach, zboczach, miejscach skalistych. Jest bardzo pospolita w całym kraju, w górach – po regiel dolny. Wysuszone ziele ma barwę zbliżoną do naturalnej, kwiaty bladoróżowe, zapach silny, aromatyczny, smak korzenno-gorzki.
Lebiodka pospolita działanie i zastosowanie:
Ziele zawiera do 1% olejku (gł. składniki: karwakrol, octan geranylu, p-cymen, tymol), seskwiterpeny, katechinę, fenolokwasy (m.in. kwas rozmarynowy i jego depsydy) oraz flawonoidy (pochodne luteoliny, apigeniny i diosmetyny). Wyciągi z ziela i olejek działają odkażająco i wykrztuśnie (tymol, karwakrol), żółciopędnie. Stosowane są jako lek poprawiający trawienie, do płukania jamy ustnej i gardła oraz do inhalacji w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, a olejek również do kąpieli, głownie przy przy schorzeniach dermatologicznych, do płukania jamy ustnej.
EN