Hyssopus officinalis – Hyzop lekarski
Lamiaceae, inaczej Labiatae – Jasnotowate, inaczej Wargowe
Surowiec stanowi ziele hyzopu – Hyssopi herba. Ziele zbiera się na początku okresu kwitnienia i suszy w warunkach naturalnych (w cieniu i w przewiewie) lub w suszarni w temp. do 35 °C.
Hyzop lekarski – wygląd i pochodzenie:
Roślina jest byliną, pochodzi ze środkowej Azji i rejonu śródziemnomorskiego. Zdziczały występuje w środkowej i północnej Europie. W Polsce jest uprawiany, ale w niewielkich ilościach. Najczęściej rozmnażany jest z nasion wysiewanych w inspektach. Następnie rozsady wysadzane są do gruntu. Może być rozmnażany również wegetatywnie poprzez sadzonki pędowe. Łodygi rośliny dochodzą do 60 cm wysokości, dołem zdrewniałe, rozgałęzione, gęsto ulistnione. Liście naprzemianległe, lancetowate, tępe. Kwiaty barwy ciemnoniebieskiej, dwuwargowe, w nibyokółkach, na szczycie często skupione w jednostronny, pozorny kłos. Cała roślina gruczołowato owłosiona. Zapach charakterystyczny, aromatyczny. Okres kwitnienia przypada na VII – VIII.
Hyzop lekarski – działanie i zastosowanie:
Surowiec zawiera: ok. 1% olejku (składający się głównie z kamfory, fitosterolu, cyneolu, fitosterolu, trójterpenów, pinen), gorycz marubinę, kwasy triterpenowe (oleanolowy i ursolowy), flawonoidy (diosminę), hyssopin, pinocarriphone, żywice oraz garbniki. Pinocarriphone jest toksycznym składnikiem, który może powodować napady padaczkowe.
Wyciągi z ziela działają antyseptycznie (olejek), ściągająco (garbniki), pobudzają trawienie (gorycze). Podobnie, jak większość innych ziół z dużą zawartością silnych olejków eterycznych, ziele hyzopu działa rozkurczowo na przewód pokarmowy, dzięki czemu reguluje zakłóconą pracę jelit sprawiając, że bóle wynikające z nagromadzenia gazów słabną. W związku z tym może być skutecznym środkiem leczniczym przeciwko niestrawności, kolce, wzdęciom czy gazom.
Poza dobroczynnym wpływem na przewód pokarmowy wykazuje działanie wykrztuśne, które można wykorzystać przy zapaleniu górnych dróg oddechowych. Sporządzona z niego herbatka ziołowa z dodatkiem niewielkiej ilości miodu jest cennym i skutecznym środkiem wykrztuśnym (pomaga w rozrzedzeniu, jak również w wydaleniu flegmy. Hyzop lekarski łagodnie wspomaga produkcję bardziej płynnego śluzu, a jednocześnie pobudza jego wydalanie. Ta połączona akcja zioła rozrzedza gęsty oraz zbity śluz. Hyzop lekarski może podrażniać błonę śluzową, dlatego też najlepiej podawać preparaty sporządzone z niego, jak tylko minie ‘najgorsze’ podczas przeziębienia. Jako środek uspokajający, hyzop lekarski jest pożyteczny w czasie astmy, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, zwłaszcza wtedy, gdy astma jest pogarszana przez zalegający śluz.
EN