- Wg alfabetu
- Układ moczowy
-
Układ pokarmowy
- Nieżyty przewodu pokarmowego
- Zaparcia
- Działanie osłaniające błonę śluzową przewodu pokarmowego
-
Zaburzenia trawienne, schorzenia przewodu pokarmowego
- Chmiel zwyczajny
- Cykoria podróżnik
- Kruszyna pospolita
- Senes ostrolistny, Senes wąskolistny
- Glistnik jaskółcze ziele
- Bobrek trójlistkowy
- Bylica piołun
- Czosnek pospolity
- Goryczka żółta
- Kocanki piaskowe
- Imbir lekarski
- Karczoch zwyczajny
- Kminek lekarski
- Kolendra siewna
- Krwawnik pospolity
- Lebiodka pospolita
- Dziurawiec zwyczajny
- Lubczyk ogrodowy
- Lukrecja gładka
- Melisa lekarska
- Mięta pieprzowa
- Mniszek lekarski
- Ostropest plamisty
- Arcydzięgiel lekarski
- Perz właściwy
- Chaber bławatek
- Anyż biedrzeniec
- Biegunka
- Układ oddechowy
- Układ nerwowy
- Układ krążenia
- Układ odpornościowy
-
Układ mięśniowo-szkieletowy
- Dermatologiczne
Lipa
Opis
Tilia - Lipa Surowiec leczniczy stanowią kwiatostany lipy obu gatunków. Rozkwitające kwiatostany wraz z podsadkami zbiera się pod koniec czerwca (Tilia platyphyllos) lub w lipcu (Tilia cordata), w czasie suchej pogody. Surowiec należy suszyć w warunkach naturalnych (w cieniu i przewiewie) lub w suszarniach w temperaturze do 35 stopni C. Wygląd i pochodzenie Lipa drobnolistna to pospolitym drzewem wys. do 25-30 m. Korona gęsta, kopulasta lub okrągława. Młode pędy nagie. Liście szeroko jajowate, u nasady sercowate, długoogonkowe, od spodu sinozielone. Kwiaty promieniste, żółtawobiałe, intensywnie pachnące, wzniesione do góry, zebrane po 3-6 w wieloramienną wierzchotkę. Kwitnie VII. Owocem suchy, skórzasty orzeszek, śred. Do 8 mm, gładki lub nieznacznie żeberkowaty, o cienkiej łupinie.
Tiliaceae – Lipowate
W Europie rozpowszechnione są dwa gatunki: Lipa drobnolistna Tilia cordata Mill. (syn. Tilia parvifolia Ehrh.) i Lipa szerokolistna, zwana także lipą wielkolistną, Tilia platyphyllos Scop. (syn. Tilia grandifolia Ehrh.).
Lipa szerokolistna występuje rzadziej niż drobnolistna. Drzewo wys. do 40 m. Młode pędy owłosione. Liście dł do 12 cm, od spodu miękko owłosione. Wierzchotki złożone z 2-5 kwiatów jasnożółtych i zwisłych. Kwitnie VI. Owocem kulisty lub gruszkowaty orzeszek, o twardej, wyraźnie żeberkowatej łupinie.
Tiliae carbo Węgiel lipowy jest otrzymywany z drzew Tilia cordata Mill. lub Tilia platyphyllos Scop. Stosuje się go przy zatruciach pokarmowych.
Tilia tomentosae (Tilia argentea) Lipa srebrzysta, mająca silnie pachnące kwiaty, jest sadzona jako drzewo ozdobne. Komisja E w monografii kwiatu lipy srebrzystej określa zastosowanie surowca w nieżytach układu oddechowego, jako środek przeciwskurczowy, rozrzedzający śluz i napotny, a także jako środek moczopędny.
Działanie i zastosowanie
Kwiatostany lipy zawierają flawonoidy, głównie pochodne kwercetyny, kemferolu i akacetyny, a także olejek eteryczny i związki śluzowe. Na szczególną uwagę zasługuje tilirozyd o budowie glikozydoestru, który jest odpowiedzialny za działanie przeciwzapalne lipy. W surowcu występuje od 0,02% do 0,05% olejku eterycznego, którego głównymi składnikami są: farnezol (do 5%) o przyjemnym zapachu, niewielkie ilości geraniolu i eugenolu oraz znaczne zawartości węglowodorów. Znaczenie lecznicze ma również śluz, z którego podczas hydrolizy powstają kwasy uronowe (do 40 %), metylopentozy (około 12%) i heksozy (około 50%). Ponadto wśród związków czynnych należy wymienić garbniki, leukoantocyjany, kwasy organiczne, triterpeny i fitosterol, sole mineralne, karoten, kwas askorbinowy.
► Właściwości napotne
Kwiatostan lipy jest tradycyjnie stosowany jako środek napotny (diaphoricum) w chorobach z podwyższoną temperaturą ciała. Właściwości napotne przypisuje się flawonoidom. Wodne wyciągi z surowca powodują zwiększenie wydzielania potu, poprawiają parowanie (transpirację) i oddychanie (perspirację) przez skórę. Działanie to między innymi polega na bezpośrednim pobudzeniu czynności gruczołów potowych jak również, w pewnym stopniu, na zwiększeniu ich wrażliwości na bodźce przekazywane przez nerwy układu współczulnego przewodu pokarmowego i narządów rodnych u kobiet. Działanie napotne można uzyskać nie tylko po wypiciu naparu, ale także po zastosowaniu kąpieli.
► Właściwości przeciwzapalne i osłaniające
Glikozydoester - tilirozyd oraz obecne w surowcu śluzy działają łagodnie przeciwzapalnie. Ponadto związki śluzowe wykazują działanie osłaniające, powlekające i zmiękczające. Zapewnia to efekt łagodzący kaszel i kojący ból gardła.
► Właściwości uspokajające
Napary z lipy stosuje się w nadmiernej pobudliwości nerwowej, ponieważ łagodzą stany napięcia nerwowego - szczególnie u dzieci, młodzieży i osób starszych. Działanie uspokajające wykazuje olejek eteryczny zawarty w kwiatostanach lipy, a w szczególności jego składnik farnezol.
► Właściwości moczopędne
Kwiatostan lipy wykazuje także działanie moczopędne, związane z obecnością terpenów w olejku eterycznym. Zwiększenie wydalania moczu następuje w wyniku działania drażniącego na kanaliki nerkowe.
► Właściwości żółciopędne i przeciwskurczowe
Działanie żółciopędne związane jest z właściwościami przeciwskurczowymi, a nie z bezpośrednim działaniem na miąższ wątroby. Napary z kwiatostanów lipy zmniejszają nieznacznie napięcie mięśni gładkich oraz pobudzają wydzielenie soku żołądkowego i zwiększają przepływ żółci do dwunastnicy. Dzięki temu ułatwione jest trawienie i przyswajanie pokarmu.