Chelidonium maius – Glistnik jaskółcze ziele, jaskółcze ziele
Papaveraceae – Makowate
Surowiec stanowi ziele glistnika – Chelidonii herba oraz korzeń glistnika (Chelidonii radix). Ziele zbiera się na początku okresu zakwitania i suszy w warunkach naturalnych (w cieniu i w przewiewie) lub w suszarni w temp. do 40 °C, suszone na słońcu ciemnieje. Korzeń się zbiera w drugim roku wegetacji jesienią i suszy w temp. 50 – 60 °C
Glistnik jaskółcze ziele wygląd i pochodzenie:
Bylina, występuje pospolicie w Europie i Pn. Azji, Pn. Ameryce; w Polsce na niżu i niższych partiach górskich, jako chwast ruderalny w miejscach zacienionych. Uprawiany do celów leczniczych. Wymaga gleby żyznej, bogatej w związki organiczne i zasobnej w wodę. Rozmnażany z nasion wysiewanych jesienią bezpośrednio do gruntu. Korzeń gruby, wrzecionowaty, silnie rozgałęziony. Łodyga wysoka do 50 cm, cienko wzniesiona, widlasto rozgałęziona, rzadko owłosiona. Liście pierzastosieczne, o odcinkach jajowatych, brzegu karbowanym lub wciętym. Kwiaty żółte, promieniste, 4-płatkowe, w luźnych baldachogronach. Kwitnie V-IX. We wszystkich częściach rośliny występuje pomarańczowy sok mleczny.
Glistnik jaskółcze ziele działanie i zastosowanie:
Glistnik jaskółcze ziele to z jednej strony roślina silnie trująca, z drugiej natomiast – niezwykle cenny surowiec leczniczy stosowany w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych, a także składnik leków przeciwnowotworowych i antywirusowych.
Ziele glistnika zawiera: 0,2-0,6% alkaloidów izochinolinowych (gł. chelidoninię, homochenidoninę, chelerytynę, sangwinarynę, berberynę), aminy biogenne, flawonoidy, fenolokwasy (kawowy i jego estry, kumarowy, ferulowy, gentyzynowy) oraz kwas chelidonowy, jabłkowy, bursztynowy, cholinę, enzymy proteolityczne. Korzeń tej rośliny zawiera więcej (do 3 %) alkaloidów. Zioło zawiera również flawonoidy, kwasy fenolowe (między innymi kwas kawowy), olejek lotny. Chelidonina ma działanie rozkurczowe oraz obniża ciśnienie krwi.
Sangwinaryna pobudza wydzielanie żółci, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych, oskrzeli oraz lekko narkotycznie. Przeciwzapalne właściwości posiada natomiast berberyna. Alkaloidy zawarte w glistniku mają ponadto silne działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, a także hamują rozwój pierwotniaków. Badania potwierdzają przeciwnowotworową aktywność wyciągów z glistnika, uwarunkowaną w głównej mierze obecnością związków z grupy alkaloidów oraz białka lektyny. Stosowany w odpowiedniej ilości ma działanie hepatoprotekcyjne, jednak w nadmiarze może uszkadzać wątrobę. Glistnik jest pomocny przy kolkach jelitowych i wzdęciach oraz bólach menstruacyjnych, należy jednak zachować ostrożność, gdyż może zwiększać krwawienie. Zioło obniża ciśnienie krwi oraz działa łagodnie uspokajająco. W połączeniu z innymi ziołami glistnik wykorzystywany jest w leczeniu kaszlu oraz kamicy moczowej. Świeży sok mleczny służy do usuwania kurzajek (chelidonina, enzymy proteolityczne). Jest stosowany także jako środek leczniczy przy trudno gojących się ranach, grzybicy, opryszczce, owrzodzeniach, hemoroidach oraz łuszczycy.
Ze względu na toksyczność alkaloidów powinien być stosowany pod kontrolą lekarza. Jest przeciwwskazany w jaskrze.
EN